SUMMER JAM 2025

 SUMMER JAM 2025

HERBARIUM NOVUM II. PODMIOT: ROŚLINA

Sztuka:

Bogusław Bachorczyk, malarz, rzeźbiarz, rysownik, twórca multimedialny i kurator. Dr hab., adiunkt na ASP w Krakowie. Absolwent Liceum Kenara w Zakopanem i krakowskiej ASP. Stypendysta Miasta Norymbergii i Józefa Czapskiego. Autor ponad 50 wystaw indywidualnych i zbiorowych w Polsce. Tworzy instalacje z performansem, łączy różne media, współpracuje z artystami. Realizuje projekty „Dziennik-szkicownik” (od 1986) i „Pracownia Czysta 17” (od 2003).Interesuje go problematyka historii i czasu, tożsamości, indywidualnego odkrywania prywatnej przeszłości, bricolage i łączenie technik rzemieślniczych z nowoczesnymi mediami.
http://boguslaw bachorczyk

Mateusz Gromadzki – artysta transmedialny i posthumanista, ciemny ekolog, absolwent Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Tworzy na styku sztuki, natury i nauki, badając relacje z nie-ludzkimi formami życia. Łączy praktykę artystyczną z antropologią sensoryczną, hoduje autorskie materie organiczne i eksploruje regeneracyjny potencjał mitu, baśni oraz empatycznego kontaktu z przyrodą.
https://mateuszgromadzki.com

Krystyna Jędrzejewska-Szmek – biolożka, artystka zainteresowana relacjami i napięciami między ludźmi a „światem ponadludzkim”, tworzonym m.in. przez drzewa, ropuchy, mchy i grzyby. Jej praktyka łączy sztukę z nauką. Członkini kolektywu ZAKOLE, który eksploruje sposoby opowiadania o terenach podmokłych i przedstawiania perspektywy zamieszkujących je istot.
https://krystynaszmek.cargo.site/Zakole

Paweł Matyszewski, artysta wizualny. Ukończył malarstwo na ASP w Poznaniu (2009, dyplom z wyróżnieniem), a w 2021 obronił doktorat na Interdyscyplinarnych Studiach Doktoranckich tej samej uczelni. Jego prace były prezentowane na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych w Polsce i za granicą.
www.pawelmatyszewski.com

Julia Ciunowicz, absolwentka Wydziału Zarządzania Kulturą Wizualną ASP w Warszawie oraz Wydziału Sztuk Społecznych UW– artystka i badaczka zajmująca się tkaniną artystyczną, łącząca praktykę z teorią sztuki zaangażowanej ekologicznie i społecznie. Pracuje z roślinami i tkaniną, inspirując się folklorem, sztuką kobiecą i relacją człowieka z naturą. Prowadzi pracownię „Dzikie sploty”, gdzie tworzy, barwi naturalnie i prowadzi warsztaty.
http://dzikie sploty

Paweł Szeibel– artysta tworzący obrazy,  akcje społeczne i instalacje w przestrzeni publicznej, często sięgający do tematów botanicznych. Eksperymentuje z formą i otwarty jest na niespodziewane efekty prac w toku. Ukończył ASP w Katowicach (dyplom z wyróżnieniem, 2008) oraz studiował w Hiszpanii. Obecnie asystent na macierzystej uczelni. Stypendysta Ministra Kultury i Marszałka Województwa Śląskiego.
http://pawelszeibel.com

Weronika Zalewska, artystka, badaczka i poetka. Ukończyła Sztukę Mediów w ASP Warszawa, Autonomiczne Formowanie w Gandawie oraz art praxis w Dutch Art Institute. Tworzy wideo na styku dokumentu i fikcji spekulatywnej, eksplorując tematy tradycji kopalnych i sanatoryjnych, rolnictwa oraz produkcji  żywności/surowców/informacji jako procesów społeczno-politycznych. Kuratorka Ekranu Fundacji Sztuki Polskiej ING i Dyskusyjnego Klubu Filmowego „Dobra Wspólne”.  Związana z Biurem Usług Postartystycznych.
http://weronikazalewska
@werozalewska

Teoria:

dr Magdalena Zamorska, kulturoznawczyni, dr nauk humanistycznych, związana z Uniwersytetem Wrocławskim. Bada sztuki performatywne, choreografię, doświadczenie ciała oraz relacje między sztuką, technologią i środowiskiem. Interesuje się kulturą ucieleśnioną, posthumanizmem, etyką roślin, praktykami somatycznymi i olfaktoryką.

dr hab. Mateusz Salwa,  –  historyk sztuki i filozof, adiunkt w Instytucie Filozofii UW. Bada filozoficzne aspekty krajobrazu, zwłaszcza ogrodu. Autor m.in. Estetyki ogrodu i tłumacz antologii Filozofia ogrodu R. Assunta.

prof. dr hab. Bartosz J. Płachno – Biolog i botanik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalista w anatomii, cytologii i embriologii roślin, szczególnie w zakresie mikroskopii elektronowej. Bada rośliny mięsożerne, ich ewolucję i interakcje z innymi organizmami. Stypendysta FNP i MNiSW. Pasjonuje się paleontologią szkarłupni, zabytkowymi mikroskopami i relacjami między nauką a sztuką.
Bartosz J. Plachno

Kuratorki:

kuratorka projektu – Katarzyna Jankowiak, absolwentka UAM i ASP w Poznaniu. Od 1992 r. prowadzi ABC Gallery w Poznaniu. Kuratorka wystaw indywidualnych i zbiorowe  zarówno w ABC Gallery, jak i w innych ośrodkach wystawienniczych w Polsce (m.in. Muzea Narodowe, Zachęta, PGS Sopot, BWA Bydgoszcz). Autorka tekstów o sztuce współczesnej i serii filmów dokumentalnych o muzealnych zbiorach Wielkopolski. Współtworzy Fundację Europejskie Forum Sztuki (m.in. Enter Music Festival). Autorka koncepcji i kuratorka projektu Poznań Visual Park. Kuratorka i organizatorka cyklicznych Sympozjów Twórców i Teoretyków Summer Jam.  Od 2014 r. prezentuje własną twórczość na wystawach indywidualnych i zbiorowych
www.abcgallery.pl,
http://katarzynajankowiak.pl

współpraca kuratorska i koordynacja – Maria Blanka Grzybowska, kuratorka, animatorka kultury i edukatorka. Od 2020 r. współtworzy grupę badawczą Femek, promującą ekofeminizm. Inspiruje się mokrymi i ciemnymi materiami, rozwijając koncepcję wystawiennictwa kompostowego. Kuratorka wystaw „Kompostownik” i „Już mi przeszło, przeszło mi”, współkuratorka projektów „Noise…” oraz „Budowanie ogrodu wokół płonącego domu”.

Współpraca:

Julia Zachciał – wolontariat (logistyka, zakwaterowanie, catering)

Summer Jam 2025 to kontynuacja i rozwinięcie wystawy Herbarium novum I. Efflorescentiae,  ((BWA w Bydgoszczy w 2020 r. https://www.galeriabwa.bydgoszcz.pl/wystawa/herbarium-novum-efflorescentiae/) która eksponowała obecność motywów roślinnych w sztuce najnowszej i ich nowe znaczenia i interpretacje. Tym razem chcemy się przyglądać roślinom z zasadniczo odmiennej perspektywy. Summer Jam 2025 będzie zorganizowane w formule rezydencji twórczej dla 7 osób artystycznych, w których polu zainteresowań i praktyk twórczych znajdują się: figura rośliny i jej rola/sposób funkcjonowania w sztuce najnowszej, zagadnienia związane z podmiotowym traktowaniem, autonomią i prawami roślin, wartością roślin w perspektywie nieantropocentrycznej, biopolityki w kontekście postulatów dotyczących świadomości i zaangażowania w proces opartej o wiedzę i troskę współegzystencji oraz relacyjnego współtworzenia światów. W gronie zaproszonych osób są też aktywistki, które wiążą swoją działalność artystyczną z aktywizmem w obszarze interesujących nas zagadnień (wspólne działania na rzecz kształtowania społecznych postaw szacunku, troski i relacyjności wobec rośliny).

Tytuł projektu odwołuje się do konieczności wykreowania nowego postrzegania rośliny zarówno jako figury w kulturze, jak i w codziennej praktyce i budowaniu relacji z rośliną w naszym ludzkim z nią współistnieniu w świetle badań naukowych definiujących roślinę jako istotę autonomiczną, zasługującą na uznanie jej podmiotowości i wartości w perspektywie nieantropocentrycznej.

Przed sztuką i nauką stoi zatem zadanie stworzenia nowego herbarium roślin wyzwolonych z utylitarnej, antropocentrycznej perspektywy.

Chcemy zainspirować refleksję nad i realizację prac/działań odnoszących się do kilku zagadnień:

– zjawiska „plant blindness” (ślepoty na rośliny) zaobserwowanego i nazwanego przez botanika Jamesa H. Wandersee i biolożkę E. Schussler (Toward a Theory of Plant Blindness) polegającym na niedostrzeganiu roślin w ich własnym środowisku, ignorowaniem ich immanentnej wartości i podmiotowości. Jak pisze Magdalena Zamorska („Kulturowe herbarium. Polityka, etyka i estetyka roślin” w Prace kulturoznawcze 24, nr 3, s.9) „rośliny stają się „widzialne” dopiero wtedy, gdy współtworzą świat ludzki: są pokarmem, lekiem, trucizną, służą jako materiał budowlany, tkanina lub dekoracja”. Jednym z celów projektu jest zmiana tej perspektywy i usytuowanie rośliny jako istoty podmiotowej

– sprawczość sztuki w kreowaniu nowych relacji z roślinami oraz służących temu celowi strategii reprezentacji rośliny w sztuce. Jak pisze filozof Mateusz Salwa (Wydział Filozofii UW), „dzieła sztuki są cenione wyżej niż dzieła przyrody”, a bezinteresowny charakter doświadczenia estetycznego [rozumianego tutaj jako artefactual – przynależącego do obszaru sztuki] „pozwala podchodzić do przyrody jako sfery mającej wartość niezależną od ludzkich interesów” („Piękny okaz” w Prace kulturoznawcze 24, nr 3, s.38).

– strategia harmonijnej, nacechowanej troską koegzystencji z istotami roślinnymi jako odrębnymi, ale uwikłanymi w proces bycia z innymi (w tym ludzkimi, zwierzęcymi) organizmami. Interesująca jest kwestia możliwości przyjęcia perspektywy istoty roślinnej uwolnionej od praktyk animalizowania czy antropomorfizowania rośliny.

– podmiotowość i prawa roślin, coraz bardziej dobitnie podnoszone przez naukowców i naukowczynie różnych dziedzin, m.in. Sylvi Pouteau („Rośliny jako istoty otwarte. Od estetyki do etyki roślinno- ludzkiej”), Michael Murder („Plant Thinking: A Philosophy of Vegetal Life”), Stefano Mancuso (Naród roślin. Manifest zielonego supermocarstwa”). Ostatni z autorów pisze o nierównościach w zapisach prawnych dotyczących innych – nie – ludzkich istot: „Od paru dziesięcioleci przyznajemy zwierzętom prawa i godność. Rośliny jak dotąd niczego takiego się nie doczekały. Debata na temat ich praw jest jeszcze w powijakach, jednak nie powinniśmy dłużej zwlekać z jej podjęciem” (S. Mancuso, A. Viola „Błyskotliwa zieleń”, s.140).

– w kontekście podmiotowości i praw roślin chcemy poddać refleksji kwestie wiążące się z biopolityką, etycznym wymiarem przemysłowej produkcji roślin (w szczególności dekoracyjnych), ich dystrybucji, przechowywania i transportu.

Projekt jest dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego